The Blood Detective

Een van de hobby's van mijn oudere broer Hans is genealogie. Een genealoog is een persoon die familielijnen opspoort en de geschiedenis van voorouders bestudeert. Hans heeft er weliswaar niet zijn beroep van gemaakt - hij was vele jaren docent lichamelijke oefening op een middelbare school - maar hij weet er wel veel van. In de loop van de tijd heeft hij de stambomen in kaart gebracht van mijn vader, van mijn moeder, en van mijn grootouders aan moederskant. In Familiealbum, het online archief met foto's en documenten van onze familie, zijn de door Hans geschreven genealogieën te lezen. Er zijn 24 hoofdstukken, geïllustreerd met foto's, afbeeldingen, scans, en landkaarten. Elke aflevering wordt ingeleid met een historisch perspectief, waarin de betreffende voorouder in zijn of haar tijd wordt geplaatst.

In het geval van mijn vader heeft Hans als oudste voorouders Pieter de Bruijn en Neeltje de Herder kunnen vinden. Zij leefden omstreeks 1750 in Kudelstaart. In relatie tot ons, generatie 1, zijn deze twee generatie 7. Voor mijn moeder vond hij Anthonie Kruijssen en Maria Kouwenberg, die omstreeks 1700 in de omgeving van Tilburg woonden. Zij zijn generatie 9. De oudste voorouders van mijn grootouders aan moederskant die Hans in de archieven wist te vinden zijn Gijsbert Pauw en Neeltje Baars. Zij leefden omstreeks 1650 in Schalkwijk. Zij zijn generatie 9.

Enkele jaren geleden las ik een boek waarin genealogie een belangrijke rol speelt. Het is geschreven door Dan Waddell en heet The Blood Detective. Het woord blood heeft hier niet alleen de betekenis die wij er gewoonlijk aan geven, maar wordt hier ook gebruikt om een familieband aan te geven, denk bijvoorbeeld aan het woord 'bloedverwantschap'. In The Blood Detective, een spannend boek in de stijl van de Frieda Klein romans van Nicci French, weet de politie een aantal moorden op te lossen door de hulp in te roepen van een genealogisch onderzoeker, een soort Hans dus.

Vaak als ik bijzondere fragmenten tegenkom in een boek maak ik er een notitie van. Meestal doe ik niets met die stukken tekst, maar soms gebruikte ik ze in lessen, en nu kan ik mijn citaten uit The Blood Detective mooi gebruiken als illustraties bij dit verhaal. Ze hebben namelijk genealogie als onderwerp.

In het eerste fragment lees je de gedachten van onze genealoog Nigel als hij naar de mensen kijkt die om hem heen in een archief zitten, gebogen over dikke boeken, op zoek naar informatie over hun voorouders:

"Yes, he was often scathing about the sorts of people who pursued their ancestors fanatically; the type more comfortable retreating into the silent, quiescent world of the dead, rather than dwelling in the awkward, insolent present. But the world today was awash with information about the wealthy, the famous and the tawdry. Somebody has to help remember the anonymous ordinary men and women, who make the world turn."

Het gaat mij natuurlijk om de laatste zin. Is mijn broer Hans zo'n somebody?

In een aflevering van de Genealogie De Bruijn maakt Hans een opmerking over de uitdrukking op de gezichten van de leden van de familie De Bruijn-Schreurs op de in 1932 voor het ouderlijk huis in Ouderkerk aan de Amstel gemaakte foto. Hij schrijft: "Het maken van de foto moet blijkbaar geen vrolijke bezigheid zijn geweest. Kijk maar eens naar de zonder uitzondering norse gezichten."

In The Blood Detective komen wij zo'n zelfde foto tegen:

"'Are these ancestors of yours?' Heather asked.

She was holding a photograph from Nigel's mantelpiece, a family portrait. Father was standing sternly at the back, beard bristling with pride. His left arm was cradled in the elbow of his wife, who was seated. Her hair was tied back, her eyes so bleached of colour by the print she looked almost ghostly. Beside her was a serious-faced boy in a buttoned-up frock coat holding a hoop, while the two girls were seated; the elder, a mirror of her mother, holding a bunch of flowers, the younger mournfully staring with wide brown eyes at the camera, her frilly white shirt in joyous contrast to the monochrome solemnity elsewhere. All, apart from Father, looked as if they had just received the worst news of their lives. It was a picture Nigel loved.

'No,' he said.

'Then who are they?'

'The Reeve family.'

'And they are?'

'I have no idea.'

'So how do you know the name?'

'It's written on the back in pencil. It was taken in 1885.'

'So how come you have it?' Heather asked, gazing intently at it one more time. She was frowning.

'I like it. These people took their family portraits seriously.'

'I can see that. No saying "cheese" back then.'

'Most people wanted to convey an image of being serious, dependable and honest. You didn't do that by smiling.' He took the picture from her. 'I like to wonder what happened to them all. The younger girl with the sad face, especially. To be three or four, however old she is, and to seem so daunted by life. It was a different world.'"

De leden van de familie Reeve wilden duidelijk maken dat ze serieus, betrouwbaar en eerlijk waren. Zouden mijn Opa en Oma de Bruijn dat ook hebben willen laten zien aan …? Ja, aan wie eigenlijk? Hun kleinkinderen misschien?

Tenslotte een fragment waarin onze genealoog duidelijk maakt waarom hij doet wat hij doet:

"Nigel's eyes did not blink. There was a zeal to him, hands dancing as he spoke. 'The past is a living thing: it's always present. Most of us are not aware of it, most of us ignore it, but it's there. You can't just sweep it away, forget about it. Look at this case. It's clear to me and, from what I can see, to you, too, that in 1879 a grave misjustice took place. The world then forgot about it, or tried to. Pretended justice had been done. But you can bet that anyone who seeks to forget the past has a corpse in the basement.' Nigel went on. 'But the past isn't like that; you can't just bury it, mark it down as history. When someone is drowned at sea, it can take an age for the body to be washed up. No one knows where, no one knows when. The only thing that is certain is that the sea will eventually give up its dead.'"

Ik vind met name deze zin mooi: "The past is always present." Het woord present heeft hier natuurlijk twee betekenissen, 'aanwezig' en 'tegenwoordig'. Het verleden gaat niet weg, het zal er altijd zijn, vergeten heeft geen zin, op een gegeven moment word je er weer mee geconfronteerd.

Hans en zijn mede-genealogen zullen het met Nigel eens zijn, denk ik.

Meer * More * Más

➽ ajjdebruijnOnderweg / Boeken

➽ Familiealbum / Familiegeschiedenis