Het kortste gedicht dat ik ooit behandeld heb tijdens mijn lessen Engelse literatuur aan de examenklassen van het Zaanlands Lyceum in Zaandam is In a Station of the Metro van Ezra Pound. Het heeft slechts twee regels:
The apparition of these faces in the crowd:
Petals on a wet, black bough.
Mijn leerlingen waren altijd verbaasd dat dit stukje tekst een gedicht was én dat ze het als een volwaardig item op hun literatuurlijst voor het examen mochten zetten. Na mijn uitleg van het gedicht begrepen ze dat er wel degelijk sprake was van een literair werk met diepgang.
Ezra Pounds In a Station of the Metro uit 1913 geldt als een van de meest iconische voorbeelden van het imagisme: een modernistische stroming die streefde naar precisie, helderheid en het vermijden van overtollige woorden. Het gedicht is extreem kort, maar juist die beknoptheid maakt het krachtig. Pound probeert niet een verhaal te vertellen, maar een moment van pure waarneming in woorden weer te geven.
Pound (1885-1972) schreef het gedicht nadat hij in een metrostation in Parijs een plotselinge esthetische ervaring had: tussen de massa reizigers zag hij een aantal gezichten die hem opvallend en bijna spookachtig troffen. Oorspronkelijk probeerde hij deze ervaring in tientallen regels te vangen, maar na herhaald schrappen bleef alleen de essentie over: twee beelden die elkaar spiegelen.
Het gedicht bestaat uit twee verzen die niet door een werkwoord of verbindingswoord met elkaar zijn verbonden. Het is een juxtapositie: twee beelden die naast elkaar staan maar een betekenisvol geheel vormen.
The apparition of these faces in the crowd:
Het woord apparition – verschijning, spookbeeld – maakt de gezichten in de menigte bijna onstoffelijk. In het drukke, moderne stadsleven zijn individuele mensen vluchtige indrukken. De menigte is anoniem, maar dan, ineens, valt een gezicht op. Het is een moment van verwondering, bijna alsof het gezicht niet helemaal echt is.
Petals on a wet, black bough.
Het tweede beeld komt uit de natuur: bloemblaadjes op een donkere, natte tak. De kleur van de bloemblaadjes contrasteert met de zwarte achtergrond. Door deze metafoor suggereert Pound dat de gezichten in de metro iets broos, levends en kwetsbaars hebben tegenover een donkere, haast vijandige stedelijke omgeving.
De parallel tussen metrostation en tak, tussen gezichten en bloemblaadjes, laat zien hoe de moderne wereld nog steeds momenten van schoonheid en menselijkheid bevat. In de drukte van de metropool, waar mensen meestal langs elkaar heen leven, kan één onverwachte blik op een gezicht iets esthetisch en betekenisvols oproepen. In a Station of the Metro is een gedicht dat de lezer uitnodigt om met nieuwe ogen te kijken. Het laat zien dat poëzie niet veel woorden nodig heeft om een intens beeld op te roepen. Met slechts twee regels creëerde Pound een blijvende indruk van de moderne ervaring: vluchtig, fragmentarisch, maar vol verborgen schoonheid.
---
Ik heb jarenlang toneel gespeeld voor de dramaclub van mijn school en bij enkele amateur toneelverenigingen. Ik heb daar mooie herinneringen aan. Het gedicht van Pound deed mij denken aan een ervaring die ik meerdere keren heb gehad tijdens het spelen van een stuk. Op het toneel was je natuurlijk gefocust op je tekst en je medespelers, maar ik was mij altijd bewust van het publiek vóór mij in de zaal. Wie waren er vanavond speciaal voor mij gekomen, een familielid, een vriend(in), een collega? Als ik iemand herkende had ik dezelfde ervaring als Pound. In een veelheid van gezichten springt één iemand eruit, is er ineens een flits van herkenning, een gezicht dat je kent, a face in the crowd.
---
Een van mijn favoriete bands is The Little River Band. Een van hun beste nummers vind ik Face in the Crowd van hun album No Reins uit 1986. De tekst van het lied gaat over een muzikant die tijdens elk concert het publiek vóór hem bekijkt op zoek naar dat ene gezicht waar hij al zo lang naar op zoek is.
Is this the night I finally will see you?
Is this the time I've waited for so long?
Night after night I play this show without you
Can't help but think about you in every song
Back in the wings somebody says "Five minutes"
And soon the lights will dim out in the hall
I check the mirror at the side of the stage, I'm waiting
Ready to meet the one I want most of all
I see your face in the crowd and I am crazy for you
You see me crying out loud
Millions of faces, a sea before me, I can see
Only you are the face in the crowd
With every song I really get to know you
A crowd of one though there's twenty thousand more
We are alone in the midst of all this madness
Will you be there when I walk out the backstage door?
I see your face in the crowd and I am crazy for you
You see me crying out loud
Millions of faces, a sea before me, I can see
Only you are the face in the crowd
Before I know it the show's at its conclusion
I close my eyes on this visual love affair
And as I leave the theater, crowds are waiting
I turn to sign the last book and you are there
I saw your face in the crowd and I am crazy for you
You saw me crying out loud
Millions of faces, a sea before me, I can see
Only you were the face in the crowd
I see your face in the crowd and I am crazy for you
You see me crying out loud
Millions of faces, a sea before me, I can see
Only you are the face in the crowd
I see your face in the crowd and I am crazy for you
You see me crying out loud
Millions of faces, a sea before me, I can see
Only you are the face in the crowd
Meer * More * Más
➽ ajjdebruijnOnderweg / Muziek (Spotify)
